ازمون رور شاخ

 

  آزمون رورشاخ که یکی از انواع آزمون‌های فرافکن است، توسط هرمن رورشاخ روان‌پزشک سوئیسی در دهه ۱۹۲۰ ابداع شد....

این آزمون شامل ده "لکه جوهر" است که برخی از آنها رنگی، برخی سیاه، خاکستری و سفید هستند و هر یک روی کارت جداگانه‌ای قرار دارند. دلیل انتخاب لکه‌های جوهر توسط رورشاخ به این جهت بود که این لکه‌ها نشانگر چیز خاصی نیستند. در نتیجه اشخاص مجبور می‌شوند چیزی را در آنها "ببینند" و در جریان این دیدن، افکار و احساسات خودشان را بر روی لکه‌های جوهر فرافکنی نمایند. او لکه‌های جوهر آزمونش را با چکاندن جوهر در وسط یک تکه کاغذ و سپس تا کردن آن کاغذ می‌ساخت. تا کردن کاغذ باعث پخش شدن جوهر به شکلی متقارن می‌شد، اما رورشاخ شکل و رنگ و ترتیب ارایه لکه‌ها را بر یک رشته دلایل نظری استوار کرده بود. برای مثال آزمون را با لکه تمام مشکی یا نسبتا ساده شروع می‌کرد که افراد معمولا آن را شبیه خفاش یا پروانه می‌دیدند، سپس کارت دوم را نشان می‌داد که بخش‌های قرمز رنگی داشت. فرض او بر این بود که رنگ قرمز موجب می‌شود آزمودنی حالت تدافعی بگیرد و پاسخ‌های هیجانی عمیقی در او ایجاد شود. به نظر رورشاخ نحوه کنار آمدن آزمودنی با این فشار روانی و چگونگی ادغام بخشیدن این لکه در ذهن وی نشان‌دهنده توانایی‌های مقابله‌ای و میزان یکپارچگی شخصیت او است.

هدف رورشاخ سنجش ساختار شخصیتی درمانجو است .که بر2 اصل تاکید دارد

1.سازماندهی شناختی :یعنی تجارب خود را چگونه سازمان دهیم

2.تصویر سازی ذهنی از موضوع :یعنی این تجارب ادراک شده برایش چه معنایی دارد .

فرضیه های رورشاخ :

 

طبق فرضیه اصلی رورشاخ ،محرک محیطی بوسیله نیازها، انگیزه ها،تعارض هاو آمایه های ادارکی (یعنی فرد آماده چه چیزی را درک کند)مشخص و سازمان داده می شود

اولین نظری که تفسیر رورشاخ برآن مبتنی ،نحوه ی پاسخ دادن افراد به رورشاخ که معرف چگونگی برخورد آنان با سایر موقعیت های مهم است.

این چگونگی برخورد با سایر موقعیت ها مستلزم :

1.سازمان دادن

2.قضاوت کردن

روش اجرای آزمون

  آزمون رورشاخ به صورت فردی اجرا می‌شود. آزمایش‌کننده پس از یک توضیح کلی درباره هدف آزمون، هر یک از ده کارت را یکی پس از دیگری به دست او می‌دهد و از او می‌پرسد:«این چه می‌تواند باشد؟». آزمایش‌کننده باید از هرگونه راهنمایی اضافی، ایجاد محدودیت در نوع پاسخ و یا القای پاسخ خودداری کند. به عنوان مثال، اگر آزمودنی پرسید:«همه این لکه را توصیف کنم یا قسمتی از آن را؟»، آزمایش‌کننده در پاسخ باید بگوید:«هر طور مایلید». پس از دادن هر کارت به دست آزمودنی با استفاده از کورنومتر، زمان شروع ثبت و پس از اتمام پاسخ‌های آزمودنی، زمان واکنش به هر کارت محاسبه و یادداشت می‌شود. هر کارت دوبار اجرا می‌شود. در مرحله اول که مرحله همخوانی آزاد اندیشه‌هاست، اگر آزمودنی تنها یک پاسخ به کارت بدهد، آزمایش‌کننده می‌گوید:«بعضی اشخاص بیش از یک چیز در اینجا می‌بینند». این تذکر فقط یک بار داده می‌شود. اگر آزمودنی از پاسخ دادن به کارت خودداری کند و بگوید چیزی در آن نمی‌بیند، آزمایش‌کننده ممکن است بگوید:«بیشتر مردم واقعا در اینجا چیزهایی می‌بینند، از فرصت خود استفاده کنید». آزمایش‌کننده ضمن ثبت زمان، واکنش آزمودنی به هر کارت و چرخاندن کارت‌ها از سوی آزمودنی را نیز ثبت می‌کند. وقتی برای یکبار پاسخ ده تصویر گرفته شد، از آزمودنی خواسته می‌شود تا برای بار دوم نیز آنها را وارسی کند. بدین‌ترتیب که از او می‌خواهند تا توضیحات دیگری درباره پاسخ‌های داده شده بدهد و در مورد این که چرا و چگونه این پاسخ‌ها را داده توضیح دهد. پس از اینکه مرحله دوم انجام شد، آزمایش‌کننده به نمره‌گذاری می‌پردازد. پاسخ‌ها برحسب پنج بعد که عبارتند از نوع ادراک، تعیین‌کننده، کیفیت شکل، محتوا و فراوانی وقوع نمره‌گذاری می‌شوند. نوع ادراک ممکن است کل تصویر یا اجزای آن را دربرگیرد. پاسخ، زمانی کلی خواهد بود که مجموع تصویر را دربرگیرد. مثلا«این یک خفاش است». اما اگر پاسخ آزمودنی قسمتی از تصویر را دربرگیرد، جزئی خواهد بود. این پاسخ‌ها توسط افرادی داده می‌شود که نمی‌توانند معنای تصاویر را در مجموع درک کنند یا به عبارت بهتر، نمی‌توانند به آن فکر کنند. منظور از تعیین‌کننده چیزی است که ادراک آزمودنی و پاسخ او به لکه را موجب شده است. تعیین‌کننده ممکن است حرکت، رنگ یا شکل باشد. آزمودنی ممکن است در تصویر، یک حرکت ببیند یا آن را به صورت یک موجود زنده تفسیر کند(مثلا بگوید این یک فرشته است) یا اساسا یک شکل ببیند(یک بادبادک) یا حتی چیزی ببیند که اصولا رنگ‌ها را در ذهن انسان زنده می‌کند، مثل یک کراوات.

  محتوا، چیزی است که آزمودنی از مشاهده لکه ادراک کرده است. فراوانی وقوع، نشانگر آن است که پاسخ آزمودنی تا چه اندازه از نوع پاسخ‌های عام و متداول و یا از نوع پاسخ‌های ابتکاری است. به نظر اکسنر، پاسخ‌های متداول معمولا شامل پاسخ‌هایی است که دست‌کم در یک‌سوم موارد اجرای آزمون مشاهده می‌شود.

مشخصات روان‌سنجی آزمون رورشاخ

  ارزشیابی مشخصات روان‌سنجی آزمون رورشاخ بسیار دشوار است. روان‌شناسان علمی، هر از گاهی داده‌های تجربی موجود را مورد ارزشیابی قرار داده و به این نتیجه رسیده‌اند که آزمون رورشاخ در مقایسه با استانداردهای سنتی، آزمونی نادقیق است. برخلاف این ارزشیابی‌های منفی، آزمون رورشاخ در موقعیت‌های بالینی به خوبی جای خود را باز کرده است. در ارزشیابی آزمون رورشاخ باید توجه داشت که در مورد آن هیچ روش اجرایی استانداردی که پذیرش همگانی یافته باشد وجود ندارد. بعضی اجراکنندگان، دستورالعمل و توضیحات طولانی را به‌کار می‌بندند، برخی دیگر تقریبا هیچ نوع دستورالعملی ندارند. علاوه بر اجرای یکسان، روش‌های نمره‌گذاری آزمون رورشاخ نیز استاندارد شده نیست. در پژوهش‌هایی نیز که در مورد مشخصات روان‌سنجی آزمون رورشاخ انجام گرفته است برخی تناقض‌ها و نارسایی‌ها وجود دارد. در بسیاری از این پژوهش‌ها عواملی مانند نژاد، جنس، سن، هوش و موقعیت اجتماعی – اقتصادی آزمون‌ها به دقت کنترل نشده‌اند. چنانکه این متغیرها نتایج آزمون‌ها را تحت تأثیر قرار دهند، بدون اعمال کنترل کافی در مورد آنها، نتایج تحقیق گمراه‌کننده خواهد بود.

نمره گذاری رورشاخ :

شیوه نمره گذاری رورشاخ به این صورت است که پس از آن پاسخ ها ارائه و ثبت شد پاسخ ها برحسب چهار مقوله کلی نمره گذاری می شود :

1.  محل ادراک:آن سطحی که آزمدنی به آن توجه کرده است .

2.    تعیین کننده ها : خصایص معینی از لکه هستند که برای ساختن پاسخ ها توسط آزمودنی مورد استفاده قرار می گیرند .

3.    محتوا :طبقه کلی اشیا یا مواردی است که پاسخ به آنها تعلق می گیرد .

4.    پاسخ های رایج : p

آن دسته از پاسخ هایی است که توسط اکثر افراد به کارت داه می شود .

استفاده از رورشاخ به آگاهی کامل از:

  نظام نمره گذاری

    تجربه بالینی

   دانش کافی

 آسیب شناسی روانی

  ۳ نظام رایج در نمره گذاری رورشاخ شامل :نظام بک، نظام کلاپ فر و نظام جامع اکسنر است .

  نظام اکسنر دقیق ترین و جامع ترین نظام نمره گذاری رورشاخ است تا جایی که نظام جامع لقب گرفته است .و در این نظام روایی یابی تجربی صورت گرفته است .

تصاویر و کلیات آن ها

کارت شماره ۱ : این کارت سیاه و سفید است. اغلب شبیه ماسک یا چهره روباه یا گرگ توصیف شده است.
Possible Sexual Imagery: Breasts, primarily the rounded areas at the top of the image

کارت شماره ۲ : این کارت تشکیل شده از مرکب سیاه و قرمز است. اغلب به عنوان مردم در حال رقص و یا لمس دستان یکدیگر توصیف شده است.
Possible Sexual Imagery: Male sex organ at top center or, in some cases, a vagina (at the center near the bottom)

کارت شماره ۳ : این کارت با مرکب سیاه و قرمز ، به کرات به عنوان دو نفر رو به یکدیگر و یا گاهی اوقات یک پروانه یا یک حشره مجسم شده است.

Possible Sexual Imagery: Male sex organs and female breasts, right about where you would expect to find them

کارت شماره ۴ : این کارت فقط با جوهر سیاه و سفید تشکیل شده در لکه ای مثلث شکل. ۲گوشه های پایین اغلب به عنوان کفش یا چکمه توصیف شده اند. این کارت نیز ممکن است به صورت دیدن یک فرد از پایین و یا شکل یک مرد با اندام جنسی بزرگ دیده می شود.

Possible Sexual Imagery: A pair of male sex organs, typically seen at the top of the image. Some subjects may instead visualize a vagina in the upper center of the blot

کارت شماره ۵ : کارتی دیگر تنها با مرکب سیاه. اکثریت قریب افراد آزمودنی یک خفاش یا پرنده ای مانند شکل را می بینند. این بیشترین پاسخ رایج است.
Possible Sexual Imagery: A pair of male sex organs at the very top of the inkblot

کارت شماره ۶ : یک کارت با جوهر سیاه که شکل نا واضحی را نشان می دهد. به سختی می توان در آن چیزی دید. گهگاهی به عنوان منظره ای از یک فردی که بازوانش را باز کرده است توصیف می شود.
Possible Sexual Imagery: The head of the male sex organ (the portion at the top of the card) or alternately, a female sex organ (middle and bottom part of the card)

کارت شماره ۷ : کارتی تنها با جوهر سیاه. این کارت که شکل V نا منظمی است اغلب به عنوان چهره هایی با نگاه به سوی یکدیگر ، کاکتوس "بانی ایرز" و یا تجسماتی مشابه توصیف شده اند. 
Possible Sexual Imagery: The female sex organs (seen at the bottom of the card where the figures join

کارت شماره 8 : کارتی بسیار رنگارنگ با جوهر آبی ، نارنجی ، صورتی ، خاکستری. تصویر تقریبا الماس شکل با بسیاری از فضاها برای دیدن چیزهایی چون ماسک ، حیوانات در حال بالا رفتن به خارج ، یک حشره یا پروانه ، شخص با دست بکمر گرفته و غیره.

 Possible Sexual Imagery: Female sex organs, usually seen at the bottom of the card

کارت شماره 9 : کارت رنگی دیگر این بار با جوهر نارنجی، صورتی و سبز. در این کارت تصویرسازی چیز خاصی بسیار مشکل است. اغلب آزمودنی ها تلاش بسیاری برای یافتن تصویری در آن کرده اند.

 Possible Sexual Imagery: Female sex organs, usually seen at the bottom of the card

کارت شماره 10 : این آخرین کارت رورشاخ بوده و طبیعتا بیشترین رنگ آمیزی را داراست متشکل از جوهر  آبی ، خاکستری ، صورتی ، سبز ، نارنجی و زرد. این شکل نامتجانس بسیار پیچیده ای به همراه بسیاری فعالیت ها و فراوانی فضای دیداری اشیای گوناگون است.

 Possible Sexual Imagery: Male sex organs at the top center of the card