اعتیاد اینترنتی و قلیانسرای آنلاین

مقدمه

انقلاب الکترونیک، انفجار اطلاعات و انقلاب رایانه‌ای، تفاوت کمی و کیفی بسیاری را در جهان نسبت به دو دهه پیش با خود به همراه آورده است و آن چیزی است که مارشال مک لوهان در یک عبارت خلاصه می‌کند: «تبدیل جهان به یک دهکده جهانی!». بدین معنی که مردم نقاط مختلف در سراسر کشورهای کره زمین به‌مثابه یک دهکده، امکان برقراری ارتباط با یکدیگر و اطلاع از اخبار و رویدادهای جهانی را دارند. یعنی در موازات زندگی حقیقی مردم جهان، جهانی دیگر به وجود آمد که می‌توان با عناوینی همچون فضای دوم یا فضای مجازی از آن یاد کرد. در هر حال فضای مجازی (سایبری)، قلمروی وسیع، بدیع و بکر است که فرصت‌ها، آسیب‌ها و محدودیت‌هایی دارد. البته سخن گفتن از آسیب های اینترنت به معنای نگاه منفی بدان نیست بلکه واقعیت این است که اینترنت دارای کارکرد های مثبت و منفی میباشد.

دلایل گرایش به اینترنت

اینترنت از تازه‌ترین دستاوردهای بشر و آخرین عضو خانواده تکنولوژی است که حدود چهل سال است قدم به زندگی گذاشته و در عرصه‌ها و زمینه‌های مختلف کاربرد دارد. دنیا مجازی اینترنتی با دنیای واقعی پیرامون ما تفاوت دارد، در جهان مجازی انسان با سرزمینی بدون مرز مواجهه می‌گردد که از فرهنگ‌های مختلف تشکیل شده است و می‌تواند دارای جنبه‌های مضر و همچنین سودمند باشد.

استفاده از اینترنت به‌عنوان ابزاری برای گریز از مشکلات، کاهش احساس ناامیدی، اضطراب و افسردگی یا صرف وقت زیاد در اینترنت با هدف خاص یافتن دوستان مجازی به‌منظور رسیدن به امور خیالی و رؤیایی که در زندگی واقعی ممکن نیست، توسط عده‌ای از معتادین به اینترنت عاملی برای وابستگی به اینترنت است.

در برخی پژوهش‌ها، افراد علل گرایش به اینترنت را، احساس راحتى با آن و برقرارى روابط آسان با دیگران ذکر کرده‌اند، ولى باید توجه داشت که صرف وقت زیاد و سرگرمى با فعالیت‌های بیهوده، داراى عواقب و پیامدهاى منفى بسیارى است.

کینگ در پژوهش خود، نشان داد افراد معتاد به اینترنت افرادی کمرو، خجالتی و تنها هستند که دچار افسردگی نیز میباشد.

گسترش استفاده از اینترنت با تمامی جنبه‌های زندگی از جمله مدرسه، محل کار، خدمات بانکی، تجارت، پرداخت مالیات و حتی رأی‌گیری تلفیق شده است. فضای سایبر مرز جدیدی در ارتباطات اجتماعی ایجاد کرده است. مردم در آن، دوستی‌ها و دشمنی‌هایی ایجاد می‌کنند و در آن کارهایی انجام می‌دهند و چیزهایی می‌گویند که در دنیای واقعی و رو در رو هرگز طرح نمی‌کنند. بودن در فضای مجازی اینترنت به کاربران فرصت‌های بی‌شماری می‌دهد و به هراندازه که این فرصت‌ها و خشنودی‌های ناشی از استفاده اینترنت افزایش یابد، کاربران بیشتر به سمت این پدیده نوین سوق خواهند یافت و امروزه کمتر انسانی را می‌توان یافت که ساعتی از وقت خود را صرف استفاده از فضای مجازی نکند و رفتار و افکارش تحت تأثیر آن قرار نگیرد.

 

اینترنت یک جایگاه تبادل دیدگاه و اندیشه برای همه دلبستگی ها و خواسته های آدمی است.اینترنت ابزاری همگانی است که اجتماعات به کمک آن خود را در حالی تعریف میکنند که درون یک فضای دیجیتالی به سر می برندکه با مرز ها جغرافیایی سیاسی و ملی محدود نشده است.)

از جمله مشکلات اجتماعی که اعتیاد به اینترنت باعث به وجود آمدن آن می شود می‌توان به چند مورد زیر اشاره کرد:

- فروپاشى نظام خانواده: - انزواى اجتماعى:  - تخریب شخصیت افراد: - به هم خوردن روابط کارى:

علل اصلی اعتیاد در شهرستان مهاباد

یکی از علت های مهم روند رو به رشد مشکل اعتیاد اینترنتی در مهاباد این است که مدیریت کلان اجتماعی ، برنامه ریزی مناسبی برای رفع مشکلات جوانان نظیر رفع بیکاری ،شرایط مناسب ادامه تحصیل ،و مشکلات معیشتی جوانان ننموده و برنامه ریزی اجتماعی مناسبی ارائه نکرده است.

همچنین در زمینه نحوه استفاده از اینترنت فرهنگ سازی لازم صورت نگرفته که در صورت ادامه ی این روند باید شاهد آسیب های جدیدی باشیم که جامعه ما را تهدید میکند.

کاربر وارد یک فضای مجازی می شود ودر این فضا میخواهد شروع به مکالمه و تبادل افکار کند.در این صورت نکته ای وجود دارد این است که شخص از واقیت دور میشود و فراموش میکند که ارتباطات مجازی و واقعی  چقدر با هم تفاوت دارند و دچار دوگانه گرایی و تخیلات می شود.

سلیمی روانشناس می گوید : یکی از بزرگترین علت های روانی هر اعتیادی فرار از مشکلات روزانه می باشد.اما موضوعی که در این جا باستی به آن توجه شود مشخص کردن مساله سن،جنسیت و کاربردی است که قصد استفاده ازاینترنت را دارد .کاربر اینترنتی محدوده سنی و جنسیت مشخصی ندارد.

دکتر محمد رضا حسینی جامعه شناس میگوید:معتادان اینترنتی ترجیح می دهند با تشکیل گروه ها و برقرار کردن ارتباطات تنگاتنگ با یک دیگر به نوعی خلاهای روحی خود را برطرف کنند.برای آن دسته از جوانان که اسیر اینترنت شده اند دنیای مجازی ،چت روم ها و بازی های اینترنتی به راحتی جایگزین افراد فامیل ، دوستان ، تحصیل ،اشتغال و خواب میشود.به طوری که بعضی از جوانان ایرانی 1 شب تا 4 صبح وقت خود را صرف اینترنت میکنند و از دنیای واقعی که در آن زندگی می کنند فاصله میگیرند.

و اما قلیانسرا های آنلاین

رشد قارچ گونه تعداد قلیانسراها درشهر مهاباد امروزه برای اغلب شهروندان در کوچه و خیابانهای این شهر ملموس شده است.

افزایش تعداد قلیانسراها براساس تحقیقات میدانی مجموعه ای از دلایل دارد که بیکاری، نبود فرصت های شغلی برای متولیان، نبود مراکز تفریحی، مشکلات روحی و روانی، نبود آگاهی از مضررات قلیان در بین عموم مردم از جمله این دلایل است.

علاوه بر این هزینه کم برای راه اندازی و درآمد بالای قلیانسراها در سایه افزایش روز افزون تعداد مراجعه کنندگان که اکثر آنها جوان و نوجوانان می باشند، باعث شده جوانان بیکار برای کسب درآمد و امرار معاش، سلامت همشهریان خود را هدف قرار دهند.

یافته های محققان حوزه اعتیاد به مواد مخدر نشان میدهد، قلیان و سیگار معمولاً گامهای نخست برای افتادن شهروندان به دام اعتیاد به مواد مخدر افیونی مانند حشیش، شیشه، کراک، تریاک و غیره است. به این معنی که واکاوی زندگی معتادان نشان میدهد دود کردن سیگار و قلیان حتی به صورت تفننی  زمینه را برای آلوده شدن افراد به مواد مخدر افیونی فراهم کرده است.

از سوی دیگر بررسی پرونده و اعترافات افراد مجرم و بزهکار در تعدادی از دوائر جنایی پلیس که روزانه در رسانه ها منتشر می شود مشخص می کند که اغلب مجرمان به مکانهایی مانند قلیانسراها و اماکنی از این دست رفت و آمد داشته و در این گونه مکانها علاوه بر آشنا شدن با افراد بزهکار دیگر، جهت انجام جرمهای خود مقدمه چینی و همفکری کرده اند.

با این وجود افزایش روز افزون تعداد قلیانسراها در مهاباد همواره در رسانه های محلی مورد اشاره قرار گرفته که ظاهراً زنگ خطر افزایش اینگونه مکانها نتوانسته است توجه مسئولین و دلسوزین سرنوشت جوانان را به خود جلب کند.

در تازه ترین تحول اخبار واصله حاکی است تعدادی از قلیانسراهای مهاباد با درک علاقمندی جوانان به اینترنت، اقدام به راه اندازی خطوط اینترنت پرسرعت رایگان نموده و به شرط دود کردن  قلیان، رمز اتصال به وای فای قلیانسرا را در اختیار مشتریان خود قرار میدهند.

پیش بینی می شود با ارائه اینترنت رایگان در قلیانسراها، در سایه علاقه وافر جوانان به گشت و گذار در اینترنت و استفاده از شبکه های اجتماعی، قلیانسراهای آنلاین به زودی جای کافی نت ها و مراکز ارائه خدمات اینترنتی را بگیرند.

و همچنین تعداد جوانانی که به صورت نا خواسته از مصرف کننده اینترنت به مصرف کننده قلیان روی آورده اند روز به روز در حال افزایش می باشد که این افزایش باعث مشکلات زیادی از جمله روی آوردن به سیگار، ،ماندن در قلیانسرا ها تا ساعت دیر وقت شب ، دوری گزینی از خانواده، دوری گزینی از مدرسه و کار،افت تحصیلی برای دانش آموزان مشکلات خانوادگی وزناشویی ، بیماری های قلبی و ریویی و ... می شود.

ابتدا این جوانان تنها برای استفاده نسبتا رایگان از اینترنت به این مکان ها روی می آورند ولی بعدا بر طبق مشوقی هایی که از جانب دوستان و مکان به آنها داده میشود رو به مصرف قلیان می آورند.

راهکارهایی جهت مقابله با قلیانسرا های آنلاین.

چند راهکار برای این معضل داشته باشیم

مراقبت والدین از فرزندان الخصوص جوانان و نوجوانان-1

2-یکی از راهکار های مهم کمتر شدن گرایش ها به این اماکن همت مسولین شهر میباشد که باید اقدامات لازمه را جهت اصلاح این رفتار همه گیر در نوجوانان و جوانان انجام دهند که از جمله این کارهای تاسیس مراکز ورزشی بیشتر با هزینه های کمتر برای مردم خصوصا جوانان.

3-تاسیس کتابخانه های بیشتر برای سهولت دسترسی به خواندن

  4-برخورد جدی تر با این قلیانسرا ها،که در آخرین اخبار گفته شده حاکی از آن است که در سال جدید با همکاری ارگان های سطح شهر از جمله فرمانداری ، بهداشت ، نیروی انتظامی و سازمان مبارزه با مواد مخدر قرار است برخورد جدی ای باید معضل در حال رشد بشود.

 

سخن آخر: علل گرایش نوجوانان به اینترنت قابلیت‌های جذاب اینترنت از جمله وب سایت‌ها، موتورهای جستجو، گپ خانه‌ها، ارسال پیام‌های آنی، ایمیل، فرار کردن از خود و ناکامی‌های زندگی و همچنین عدم شکل‌گیری هویت مطلوب و وجود شکافهای اجتماعی و نسلی برشمرد که دلیلش از هم پاشیدگی تعاملات بین والدین و فرزندان است که عدم توجه به مورد فوق‌الذکر می‌تواند زمینه‌ساز انزوا و آسیب‌های ناشی از آن باشد.

مـــنابع:

(اعتیاد به اینترنت-1392)

(کینگ، 2011)

(محمدخانی و ظفرپناهی، 1390)

 

نوشته شده در مقاله دانشجویی ساریژ

مهر95